Tagarchief: compassie

Je bedoelt het goed, dus wees een beetje liever voor jezelf.

The most progress I’ve made has been when I’ve been kind to myself

-Sunday Shields-

 

We leven in een maatschappij die grotendeels gestoeld is op christelijke waarden. Of je nu gelooft of niet, we vinden het heel normaal dat we niet mogen stelen, liegen en moorden. Deze en nog zeven andere geboden stonden volgens de overlevering op de stenen tafels die Mozes ontving op de berg Sinaï. Het christendom barst van naastenliefde en dat lijkt het tegenovergestelde van lief zijn voor jezelf. Het barst namelijk ook van dualiteit. Het ene is slecht en het ander goed. Lief zijn voor jezelf is egoïstisch en is slecht en naastenliefde is goed.
Behandel anderen zoals u zelf behandeld wil worden, staat er in Mattheüs 7:12. Ik zou er een kleine twist aan willen geven. Behandel jezelf zoals je een ander zou behandelen. In mijn ervaring zijn we namelijk veel liever voor anderen dan voor onszelf. We geven onszelf graag een trap na als iets niet is gegaan zoals gewenst. Wanneer je een fout maakt, wanneer je faalt, wanneer je niet goed genoeg, mooi genoeg, intelligent genoeg, kortom in jouw ogen niet genoeg bent. Wat we vaak doen is helemaal niet zo lief zijn voor onszelf. Daar waar we een vriend of vriendin zouden vergeven, geruststellen of troosten, zijn we doorgaans kei- en keihard voor onszelf.

En nu? Gelukkig is er hulp en wel in de vorm van waardeloze uitingen van goede intenties. Dat klinkt niet best, maar is de redder in nood. Laat het me je uitleggen.  Eerst was er Maslow met zijn piramide van behoeftes. Dat ding is al uit 1943 en toen zag de wereld er heel anders uit. De Amerikaanse coach, spreker en schrijver, Tony Robbins kwam andere behoeften tegen en kwam uit op zes fundamentele behoeften van mensen.

  1. Zekerheid / veiligheid
  2. Onzekerheid /variatie
  3. Belangrijkheid /significantie
  4. Liefde /verbinding
  5. Groei
  6. Contributie / bijdragen

Wat mij betreft spreken ze wel voor zich: ieder mens heeft behoefte aan zich veilig voelen (1). Ieder mens heeft (om het leuk te houden) variatie en afwisseling nodig. We weten allemaal dat sleur dodelijk kan zijn (2). We willen ons belangrijk voelen, we willen er toe doen (3). We hebben behoefte aan liefde en verbinding met anderen (4). We willen groeien, we willen de huidige situatie altijd beter maken (5). Mensen willen bijdragen aan het grotere geheel (6). Tony noemt de eerste vier persoonlijke behoeften en de laatste twee spirituele behoeften. Al het gedrag dat we vertonen is op een of andere manier terug te voeren op een van deze behoeften. Daarmee is de intentie van ons gedrag altijd positief. Het wil voorzien in één van deze behoeften.

Alleen nu is er een klein probleempje. De uiting van die intentie kan waardevol zijn, maar ook waardeloos. Als ik ruzie maak met mijn partner over iets kleins en de onderliggende behoefte is liefde en verbinding, dan is dat een waardeloze uiting van die behoefte. Ruzie maken is namelijk vaak niet constructief. Het ruziemaken is een soort vehikel voor de behoefte: hoor mij, zie mij, hou van mij. Vaak helaas met een ongewenst resultaat.
Gelukkig kan een uiting van een intentie ook waardevol zijn. Als ik mijn financiële situatie goed heb geregeld, dan ervaar ik veiligheid.

Om het dan op te sommen komt het hier op neer. Er bestaan fundamentele behoeften van mensen en al ons gedrag is hierop gericht. De intentie van gedrag is daarmee altijd positief. We bedoelen het goed! Echt! De bedoeling is altijd goed. Het probleem zit hem in dat we soms een waardeloos vehikel kiezen om die intentie uit te voeren.

Nu terug naar de vraag waarom we zo streng zijn voor onszelf. Als de intentie altijd goed is, wat is dan het probleem? De sleutel om het positief te laten zijn zit hem in herkaderen. Onderzoek welke intentie je met iets had en wees vervolgens lief voor jezelf. Zo’n intentie zit soms onder een paar lagen verscholen, maar met de juiste vragen kom je hem wel tegen. Zeker als je de lijst met de zes fundamentele behoeften er naast hebt liggen. Het woord compassie en zelfcompassie kennen we nu misschien vooral vanuit een boeddhistische context, maar compassie en mededogen komt in alle grote religies voor: christendom, islam, hindoeïsme, boeddhisme, jainisme en jodendom. Het wordt makkelijker om compassie met jezelf te hebben als je weet dat je intentie goed was. Je hoeft jezelf niet te straffen voor een goede intentie, toch? Kijk naar de uitkomst en als je een waardeloze uitvoering van een positieve intentie had, verander dan de uitvoering, maar heb compassie voor jezelf dát je een goede intentie had. Ik denk dat we te streng zijn voor onszelf vanwege een paar redenen:

  1. Dualistisch denken: we denken o.a. in goed en fout
  2. Het is er bij ons ingebakken dat naastenliefde goed is en egoïsme slecht
  3. We zijn ons niet bewust van de positieve intentie die we onder elk gedrag hebben

Nou, daar is wel wat aan te doen toch? Reflectie is een effectief middel om bij een intentie te komen. Een simpele techniek is bijvoorbeeld de 5 x waarom methode van Sakichi Toyoda (van Toyota motors inderdaad). Het is een methode die we in trainingen en coachings vaak gebruiken om bij de kern van iets uit te komen.

Wij zeggen bij De Verkikkering dat het niet egoïstisch is om lief te zijn voor jezelf. Dat het niet slecht of egoïstisch is om voor jezelf te zorgen en om in je behoeften te voorzien. Nee, we zeggen zelfs dat het een voorwaarde is om echt waardevol voor een ander te kunnen zijn.

Op 20 en 24 juni 2020 hebben we de online workshop: Nu ben jij aan de beurt! Daarin gebruiken we ook reflectietechnieken om bijvoorbeeld intenties te ontmantelen. Wees lief voor jezelf en word meer constructief. Nu ben jij aan de beurt! Kijk op de website voor meer informatie.

Of koop je toegangsticket voor €10,- via deze link:

https://de-verkikkering.webinargeek.com/nu-ben-jij-aan-de-beurt-1

 

Waarom je tijd voor jezelf wil maken (+ 5 tips om dat te doen)

Het enorme effect dat goed voor jezelf zorgen heeft, is de reden om met De Verkikkering te beginnen. Marije en ik hadden afzonderlijk van elkaar ervaren dat het belangrijk was om goed voor onszelf te zorgen. Onze eerste workshop heette “Nu ben jij aan de beurt” en eigenlijk zegt die titel precies wat wijzelf hebben gedaan: onszelf een beetje meer op nummer 1 zetten. Het heeft ons in onze levens zoveel moois gebracht, maar het druist zo in tegen overtuigingen en waarden in onze maatschappij. We voelden allebei de behoefte om dit met anderen te delen. We willen mensen om ons heen los maken uit hun “moetens”, hun zelfsaboterende overtuigingen en zelfs hun zelfafwijzend gedrag. Van overleven naar leven, van moeten naar willen, van tekort naar overvloed en van stress naar ontspanning en vrijheid.

Als reflectiedocent kom ik dagelijks in aanraking met het zelf afwijzende gedrag en de zelf saboterende overtuigingen en gedachten van studenten. Twee vragen verwijderd van de originele problemen ligt steevast angst. We zijn allemaal in meer of mindere mate bang om niet goed, slim, mooi etc. te zijn. Niet genoeg te zijn. Het is een vaak diepgewortelde overtuiging die vrij gemakkelijk te verklaren is, als je bedenkt dat we als kind al vrij snel leren om ons aan te passen aan de wensen van anderen: aan die van ouders voor voedsel en troost, aan die van leraren voor het ontwijken van straf en de beloning van een goed rapport. Later in ons leven gaat het om aanpassing ten behoeve van goedkeuring van anderen om erbij te horen: klasgenoten, collega’s, sociale groepen en nog steeds (hardnekkig!) ouders en later in sommige gevallen schoonouders. We willen niet onderdoen voor alle succesvolle mensen op Instagram en we willen niet onderdoen voor die andere ouders die alles blijkbaar succesvol en tegelijkertijd doen. Dus? We passen ons massaal aan, want we voelen ons niet genoeg. Soms subtiel: we kleden ons passend voor een sociale gelegenheid (is een pak met een stropdas niet ook gewoon een uniform?). Soms minder subtiel: we verloochenen onszelf door niet te zeggen of te doen wat we diep van binnen willen: we verkondigen meningen die niet van onszelf zijn en we vertonen gedrag dat niet bij ons past. En daarin zijn we over het algemeen kei- en keihard voor onszelf. Wedden dat ook jij soms “ja” zegt terwijl je “nee” wil?

Ik was hierop geen uitzondering en nóg pas ik me in meer of mindere mate aan, maar tegenwoordig heb ik wel beter in de smiezen wanneer ik mezelf daarmee geweld aan doe.

Eén van de belangrijkste redenen om onszelf voorbij te lopen en veel (onnodige) stress te creëren, is de overtuiging dat het egoïstisch is om aan jezelf te denken. Het is egoïstisch wanneer je goed voor jezelf zorgt, wanneer je jouw belang zwaarder laat wegen dan het belang van de ander. Barmhartigheid en zelfopoffering is op een voetstuk geplaatst en zelfzorg is met het woord egoïsme van een negatieve connotatie voorzien. Als mensen dat negatief vinden dan zijn we toch zeker gek als we dat gedrag juist laten zien? Het zou afwijzing kunnen betekenen. Het zou verstoting kunnen zijn en dat terwijl je het omgekeerde wil: acceptatie, liefde, aandacht, erkenning en waardering.

Ik was al beter geworden in zeggen wat ik vind en doen wat ik wil, maar afgelopen jaar was het zelfs noodzaak voor zelfbehoud. Mijn vriend Thomas kreeg vorig jaar geheel onverwacht de diagnose acute lymfatische leukemie. Kanker dus.. Slechts 30 lentes jong, een gezonde en actieve levensstijl..en kanker. Ons leven stond uiteraard op zijn kop. De dood keek onverwachts om de hoek en joeg ons schrik aan. Een periode van ziekenhuisopnames, eindeloze chemo’s en uiteindelijk bestraling en een stamceltransplantatie volgde. We leefden tussen hoop en vrees. Nergens in dit hele traject zijn we boos geweest, wel enorm bang. We zijn nu een jaar verder en hij leeft nog! Hij heeft stamcellen van zijn broer gekregen en de vreselijke aftakeling door chemo’s en bestraling is langzaam op z’n retour. Hij heeft weer een beetje energie en langzaamaan geven we afgelopen jaar een plekje en durven we voorzichtig weer vooruit te kijken. In deze tijd heb ik veel gereisd tussen ziekenhuizen (mijn moeder was ook erg ziek). Ik zat in de doe-modus: ziekenhuisbezoeken, mensen op de hoogte stellen, wasjes draaien en tasjes voor in het ziekenhuis maken, mee naar doktersafspraken en poliklinische chemo’s. Ik was in één klap van partner naar mantelzorger gegaan. Niemand heeft me wat gevraagd, ik had het te doen. In het begin hield ik het vol op adrenaline en stress, maar hoe langer het duurde hoe meer ik besefte: als ik zo doorga, dan heeft Thomas straks helemaal niets meer aan me. Jezelf wegcijferen mag dan nobel lijken, maar uiteindelijk is niemand daarmee geholpen. Dus? Dus ik ging weer beter voor mezelf zorgen. Ik doseerde (in overleg met Thomas) mijn ziekenhuisbezoeken. Ik bleef sommige dagen thuis om op adem te komen, om voor mezelf te zorgen. Ik zegde goed bedoelde afspraken met vrienden af om alleen te kunnen zijn. Ik zorgde ervoor dat ik gezond kookte en at en ik ging weer sporten. Deed ik dat omdat ik mezelf belangrijker vond dan Thomas? Nee! Ik deed het vóór hem. Omdat ik zo goed voor mezelf zorgde kón ik er voor hem zijn. Ik weigerde om mezelf helemaal op te offeren. Daar zou zowel hij als ikzelf helemaal niets aan hebben. En toch kost zoiets moeite. Ook ik had af en toe een vervelend knagend gevoel waarbij ik dacht: oeh, wat zouden anderen wel niet denken als ik nu een paar dagen op vakantie ga? Zouden anderen mij egoïstisch vinden en niets meer met me te maken willen hebben? Ik zette dat “stemmetje” opzij in de wetenschap dat niet goed voor mezelf zorgen geen optie was. Ik was ervan overtuigd dat Thomas me nodig had en dat hij een sterke partner nodig had, niet een opgebrande.

Ik werkte voor de Hanzehogeschool en ik werkte met Marije aan De Verkikkering. Ik zorgde goed voor mezelf en kon er voor Thomas zijn. Ik wist al dat het goed voor mezelf zorgen belangrijk was, maar afgelopen jaar was verkikkering ten top. Ik heb een missie: iedereen zorgt goed voor zichzelf, is daarom waardevol voor anderen en zichzelf. Als bonus wordt onze communicatie eerlijker: we doen wat we willen en we zeggen wat we bedoelen.
Allemaal leuk en aardig Christian, maar hoe doe ik dat dan, goed voor mezelf zorgen? Ik geef je vijf tips om mee te starten.

1. Alleentijd. Om te weten wat je echt wil en nodig hebt zul je naar jezelf moeten luisteren. Dat gaat slecht als je aandacht wordt gekaapt door verzoeken, opmerkingen, moetens die van anderen komen. Luisteren naar jezelf doe je alleen..met jezelf. Voor mij betekende dat ’s avonds na het werk minimaal een uur mijn telefoon uit ging en ik alleen was met mijn eigen gedachten en gevoelens. Eng en uitdagend, maar wat mij betreft essentieel voor zelfzorg. Je kunt experimenteren met het plannen van een uur alleentijd op een dag. Als het goed voelt kun je het uitbouwen.

2. Meditatie. Om met je eigen gedachten en gevoelens om te gaan in je “alleentijd”, kan het heel nuttig zijn om jezelf te trainen in het observeren van je gedachten en ze te zien als niets meer dan dat: gedachten. Je hebt gedachten, je bent je gedachten niet. Dat is een wezenlijk verschil! Wanneer je druk bent en je aandacht wordt constant gekaapt voelen gedachten heel waar en echt. Meditatie is niets zweverigs en is niet verbonden aan een religieuze stroming. Het is simpelweg zijn met wat is. Je geest produceert gedachten en tijdens meditatie leer je steeds meer afstand te nemen van gedachten of om op z’n minst gedachten te zien voor wat ze zijn: gedachten (die emoties uitlokken). Mediteren is soms lastig en confronterend, maar het is enorm heilzaam. Mediteren leert je om te zijn in het hier en nu. Geen eindeloze aaneenschakeling van gedachten over de toekomst of het verleden (ze sleuren je mee de diepte in!), maar eerlijk te zijn wat wat zich in het hier en nu aandient.

3. Eet gezond. Het is verleidelijk om jezelf te troosten met comfortfood. Die reep chocolade of dat glas wijn heb je toch echt wel verdiend na zo’n zware dag? Op korte termijn kan zoiets heel bevredigend zijn, maar rommel eten/drinken berooft je van energie. En juist energie is wat je wil hebben in een moeilijke periode. Het gevolg van het eten van rommel is dat je je steeds slechter gaat voelen. Wat is dan gezond en wat is rommel? Dat weet je best: groente en fruit is goed en chocolade, chips en alcohol is rommel.

4. Blijf bewegen. Je hoeft niet in één keer 5 dagen per week aan de gewichten te hangen in de sportschool (maar als je wil, ga je gang!). We weten allemaal dat bewegen goed voor je is. Zitten is het nieuwe roken. Bewegen zorgt voor een betere spijsvertering en een goede doorbloeding in je lijf. Bovendien maakt bewegen stofjes aan waardoor je je beter voelt. Het is een bewezen remedie tegen depressie. Ik weet het, je hebt er geen zin in, want op korte termijn voelt op de bank zitten en Netflix kijken fijner, maar echt; doe jezelf een plezier en ga sporten, wandelen, fietsen, zwemmen. Het liefst alleen zodat je je eigen gedachten en gevoelens nog eens kunt observeren.

5. Schrijf. Schrijf je gedachten op. Je hoeft geen schrijverstalent te bezitten om te kunnen schrijven. Je laat het aan niemand lezen, je doet dit voor jezelf. Het mooie van opschrijven wat je denkt is dat het tastbaar wordt. Misschien herken je patronen van dingen die steeds terugkomen? Iets dat blijkbaar belangrijk voor je is? Ik heb mezelf enorm leren kennen door te schrijven. Jij alleen met jou en je gedachten.

Laat je ons weten wat je van deze blog vond? Laat een reactie achter. Vinden we leuk!