Tagarchief: waarden

3 belangrijke vragen die je jezelf zou moeten stellen (als iets niet helemaal gaat zoals jij wil)

Wat motiveert jou in het leven? Waarom doe jij wat jij doet?

Waarom maak jij bepaalde keuzes, en een ander totaal verschillende?

Waarom is het soms lastig te begrijpen dat een ander andere keuzes maakt?

Waarom rechtvaardig jij je keuzes en ben je ervan overtuigd dat jouw keuzes de juiste zijn?

Dit komt omdat we allemaal verschillende waarden hebben.

Waarden zijn de dingen die we belangrijk vinden in ons leven. Waarden vormen de basis waarop wij beslissingen nemen. Ze sturen al ons gedrag.  Ze zorgen voor:

  • De motivatie om bepaalde zaken te benaderen of te vermijden.
  • De evaluatie over datgene wat wij hebben gedaan. Was het goed of minder goed, mooi of lelijk, was het waardevol of verloor het juist waarde?

Waarden bepalen waaraan jij je tijd besteedt en hoe je reageert op ervaringen. Ze sturen je gedrag onbewust. Je hebt dus niet door waarom je bepaalde dingen doet of juist niet doet. Waarden geven onder andere aan waarom en voor wie je wil werken, met wie je een relatie hebt en wat voor relatie, ze bepalen waarom jij de ene keus maakt, en de ander een andere keus. Waarden bepalen dus waarom je iets doet.

Als je je niet lekker voelt in het leven of in een aantal onderdelen van je leven bijvoorbeeld in je werk of relatie, dan betekent dit dat er aan 1 of meer van jouw waarden niet wordt voldaan. Het gaat schuren op het moment dat er iets in je leven gebeurt, wat niet overeenkomt met wat jij belangrijk vindt.

In een relatie vind ik het bijvoorbeeld erg belangrijk dat ik verbinding voel en als ik dit niet heb of ervaar, word ik daar niet blij van. Ik word ontevreden en ga gedrag vertonen om daarom te vragen (ik kan gaan ‘zeuren’, boos worden, noem maar op!) Maar vaak weten we niet eens van onze diepste waarden zijn, want bedenk zelf: hoe vaak stel jij jezelf de vraag: wat vind ik het belangrijkste in mijn leven? Wat vind ik het belangrijkste in mijn werk/relatie/gezondheid? Het inzicht krijgen in jouw waarden zal je enorm helpen om de vinger op de zere plek te vinden. Ook kun je duidelijker je behoeftes aan anderen aangeven, maar vooral zul je zelf meer weten wat je wilt in het leven. Dit geeft je een soort leidraad om meer tevreden te worden, omdat je nu weet wat je echt belangrijk vindt.

De vragen die je jezelf kunt stellen zijn:

  • Wat is er in een bepaalde situatie belangrijk voor jou?
  • Waar gaat het jou om?
  • Waar let je vooral op?
  • Wat moet er goed gaan?
  • Wat mag er niet misgaan?

Je zult allerlei waarden vinden die belangrijk voor je zijn. Denk aan begrippen als:

Groei. Harmonie. Overgave. Ontwikkeling. Geluk. Autonomie. Bezieling. Voldoening. Creativiteit. Plezier. Rust. Vitaliteit.

En zo zijn er nog tientallen meer waarden.

Jouw kernwaarden zijn gevormd door jouw leven en veel van deze waarden zijn ontstaan in de z.g. ‘imprint’ fase, van je geboorte tot je 7e jaar. In die periode zijn we erg ontvankelijk voor het wereldbeeld van onze ouders/opvoeders. Deze waarden neem je mee van je familie, vrienden, vanuit het geloof, de school, je woonomgeving, vanuit de maatschappij en ook vanuit de media.  Waarden zijn waar we ons naar toe bewegen (we willen iets bereiken, bijvoorbeeld ‘ik wil gezond zijn”) of juist vanaf bewegen (vermijden, bijv ‘ik wil niet ziek worden) en ze drijven ons denken en onze overtuigingen. Dus hoe jij denkt, wordt gestuurd vanuit jouw waarden. Vooral de kernwaarden zijn het meest doordringend en meestal zijn we van deze ons niet bewust.

Een probleem kan ontstaan als de waarden die je hebt, incongruent zijn.   Dit betekent dat je twee, of meerdere, waarden hebt die tegenovergesteld zijn, bijvoorbeeld je vindt rust belangrijk, maar tegelijkertijd vind je presteren belangrijk. Dit kan voor innerlijke conflicten zorgen, door bijvoorbeeld dat je rust wilt nemen en weet dat je het nodig hebt, maar je neemt het niet omdat je presteren ook belangrijk vindt.

Op het moment dat je rust, voel je je schuldig. Op het moment dat je presteert en vermoeid bent, wil je rust. Zo kun je blijven hangen in bepaald gedrag. Het inzicht krijgen en bewust worden van deze waarden, zal helpen om patronen te ontdekken en te gaan onderzoeken of deze waarden jou echt dienen, en of ze wel echt van jou zijn.

Begin daarom eerst met het stellen van deze 3 vragen die deze inzichten aan je gaan geven:

  • Wat is voor mij in deze situatie (werk/relatie etc) het belangrijkste voor mij?
  • Wat moet er in deze situatie goed gaan?
  • Wat mag er absoluut niet misgaan?

Blijf doorvragen totdat je een begrip hebt dat uitgedrukt is in een nominalisatie, zoals liefde, vertrouwen of communicatie. Dit is een van jouw waarden, want je hebt er waarschijnlijk veel meer dan één. Vraag jezelf dan af of deze waarde op dit moment wordt vervuld. Als deze niet wordt vervuld, vraag jezelf dan af wat je kunt doen om deze waarde wel te laten vervullen. Hierin speelt persoonlijk leiderschap een grote rol: Jij maakt de keuze hoe jij deze waarde kunt gaan vervullen. Het is dus niet de bedoeling om een ander de zwarte piet toe te spelen en hun de schuld te geven van jouw misère.

Het is jouw leven, jouw waarde en als jij iets belangrijk vindt, neem dan zelf de stap om hiervoor te gaan werken.

Waarom je tijd voor jezelf wil maken (+ 5 tips om dat te doen)

Het enorme effect dat goed voor jezelf zorgen heeft, is de reden om met De Verkikkering te beginnen. Marije en ik hadden afzonderlijk van elkaar ervaren dat het belangrijk was om goed voor onszelf te zorgen. Onze eerste workshop heette “Nu ben jij aan de beurt” en eigenlijk zegt die titel precies wat wijzelf hebben gedaan: onszelf een beetje meer op nummer 1 zetten. Het heeft ons in onze levens zoveel moois gebracht, maar het druist zo in tegen overtuigingen en waarden in onze maatschappij. We voelden allebei de behoefte om dit met anderen te delen. We willen mensen om ons heen los maken uit hun “moetens”, hun zelfsaboterende overtuigingen en zelfs hun zelfafwijzend gedrag. Van overleven naar leven, van moeten naar willen, van tekort naar overvloed en van stress naar ontspanning en vrijheid.

Als reflectiedocent kom ik dagelijks in aanraking met het zelf afwijzende gedrag en de zelf saboterende overtuigingen en gedachten van studenten. Twee vragen verwijderd van de originele problemen ligt steevast angst. We zijn allemaal in meer of mindere mate bang om niet goed, slim, mooi etc. te zijn. Niet genoeg te zijn. Het is een vaak diepgewortelde overtuiging die vrij gemakkelijk te verklaren is, als je bedenkt dat we als kind al vrij snel leren om ons aan te passen aan de wensen van anderen: aan die van ouders voor voedsel en troost, aan die van leraren voor het ontwijken van straf en de beloning van een goed rapport. Later in ons leven gaat het om aanpassing ten behoeve van goedkeuring van anderen om erbij te horen: klasgenoten, collega’s, sociale groepen en nog steeds (hardnekkig!) ouders en later in sommige gevallen schoonouders. We willen niet onderdoen voor alle succesvolle mensen op Instagram en we willen niet onderdoen voor die andere ouders die alles blijkbaar succesvol en tegelijkertijd doen. Dus? We passen ons massaal aan, want we voelen ons niet genoeg. Soms subtiel: we kleden ons passend voor een sociale gelegenheid (is een pak met een stropdas niet ook gewoon een uniform?). Soms minder subtiel: we verloochenen onszelf door niet te zeggen of te doen wat we diep van binnen willen: we verkondigen meningen die niet van onszelf zijn en we vertonen gedrag dat niet bij ons past. En daarin zijn we over het algemeen kei- en keihard voor onszelf. Wedden dat ook jij soms “ja” zegt terwijl je “nee” wil?

Ik was hierop geen uitzondering en nóg pas ik me in meer of mindere mate aan, maar tegenwoordig heb ik wel beter in de smiezen wanneer ik mezelf daarmee geweld aan doe.

Eén van de belangrijkste redenen om onszelf voorbij te lopen en veel (onnodige) stress te creëren, is de overtuiging dat het egoïstisch is om aan jezelf te denken. Het is egoïstisch wanneer je goed voor jezelf zorgt, wanneer je jouw belang zwaarder laat wegen dan het belang van de ander. Barmhartigheid en zelfopoffering is op een voetstuk geplaatst en zelfzorg is met het woord egoïsme van een negatieve connotatie voorzien. Als mensen dat negatief vinden dan zijn we toch zeker gek als we dat gedrag juist laten zien? Het zou afwijzing kunnen betekenen. Het zou verstoting kunnen zijn en dat terwijl je het omgekeerde wil: acceptatie, liefde, aandacht, erkenning en waardering.

Ik was al beter geworden in zeggen wat ik vind en doen wat ik wil, maar afgelopen jaar was het zelfs noodzaak voor zelfbehoud. Mijn vriend Thomas kreeg vorig jaar geheel onverwacht de diagnose acute lymfatische leukemie. Kanker dus.. Slechts 30 lentes jong, een gezonde en actieve levensstijl..en kanker. Ons leven stond uiteraard op zijn kop. De dood keek onverwachts om de hoek en joeg ons schrik aan. Een periode van ziekenhuisopnames, eindeloze chemo’s en uiteindelijk bestraling en een stamceltransplantatie volgde. We leefden tussen hoop en vrees. Nergens in dit hele traject zijn we boos geweest, wel enorm bang. We zijn nu een jaar verder en hij leeft nog! Hij heeft stamcellen van zijn broer gekregen en de vreselijke aftakeling door chemo’s en bestraling is langzaam op z’n retour. Hij heeft weer een beetje energie en langzaamaan geven we afgelopen jaar een plekje en durven we voorzichtig weer vooruit te kijken. In deze tijd heb ik veel gereisd tussen ziekenhuizen (mijn moeder was ook erg ziek). Ik zat in de doe-modus: ziekenhuisbezoeken, mensen op de hoogte stellen, wasjes draaien en tasjes voor in het ziekenhuis maken, mee naar doktersafspraken en poliklinische chemo’s. Ik was in één klap van partner naar mantelzorger gegaan. Niemand heeft me wat gevraagd, ik had het te doen. In het begin hield ik het vol op adrenaline en stress, maar hoe langer het duurde hoe meer ik besefte: als ik zo doorga, dan heeft Thomas straks helemaal niets meer aan me. Jezelf wegcijferen mag dan nobel lijken, maar uiteindelijk is niemand daarmee geholpen. Dus? Dus ik ging weer beter voor mezelf zorgen. Ik doseerde (in overleg met Thomas) mijn ziekenhuisbezoeken. Ik bleef sommige dagen thuis om op adem te komen, om voor mezelf te zorgen. Ik zegde goed bedoelde afspraken met vrienden af om alleen te kunnen zijn. Ik zorgde ervoor dat ik gezond kookte en at en ik ging weer sporten. Deed ik dat omdat ik mezelf belangrijker vond dan Thomas? Nee! Ik deed het vóór hem. Omdat ik zo goed voor mezelf zorgde kón ik er voor hem zijn. Ik weigerde om mezelf helemaal op te offeren. Daar zou zowel hij als ikzelf helemaal niets aan hebben. En toch kost zoiets moeite. Ook ik had af en toe een vervelend knagend gevoel waarbij ik dacht: oeh, wat zouden anderen wel niet denken als ik nu een paar dagen op vakantie ga? Zouden anderen mij egoïstisch vinden en niets meer met me te maken willen hebben? Ik zette dat “stemmetje” opzij in de wetenschap dat niet goed voor mezelf zorgen geen optie was. Ik was ervan overtuigd dat Thomas me nodig had en dat hij een sterke partner nodig had, niet een opgebrande.

Ik werkte voor de Hanzehogeschool en ik werkte met Marije aan De Verkikkering. Ik zorgde goed voor mezelf en kon er voor Thomas zijn. Ik wist al dat het goed voor mezelf zorgen belangrijk was, maar afgelopen jaar was verkikkering ten top. Ik heb een missie: iedereen zorgt goed voor zichzelf, is daarom waardevol voor anderen en zichzelf. Als bonus wordt onze communicatie eerlijker: we doen wat we willen en we zeggen wat we bedoelen.
Allemaal leuk en aardig Christian, maar hoe doe ik dat dan, goed voor mezelf zorgen? Ik geef je vijf tips om mee te starten.

1. Alleentijd. Om te weten wat je echt wil en nodig hebt zul je naar jezelf moeten luisteren. Dat gaat slecht als je aandacht wordt gekaapt door verzoeken, opmerkingen, moetens die van anderen komen. Luisteren naar jezelf doe je alleen..met jezelf. Voor mij betekende dat ’s avonds na het werk minimaal een uur mijn telefoon uit ging en ik alleen was met mijn eigen gedachten en gevoelens. Eng en uitdagend, maar wat mij betreft essentieel voor zelfzorg. Je kunt experimenteren met het plannen van een uur alleentijd op een dag. Als het goed voelt kun je het uitbouwen.

2. Meditatie. Om met je eigen gedachten en gevoelens om te gaan in je “alleentijd”, kan het heel nuttig zijn om jezelf te trainen in het observeren van je gedachten en ze te zien als niets meer dan dat: gedachten. Je hebt gedachten, je bent je gedachten niet. Dat is een wezenlijk verschil! Wanneer je druk bent en je aandacht wordt constant gekaapt voelen gedachten heel waar en echt. Meditatie is niets zweverigs en is niet verbonden aan een religieuze stroming. Het is simpelweg zijn met wat is. Je geest produceert gedachten en tijdens meditatie leer je steeds meer afstand te nemen van gedachten of om op z’n minst gedachten te zien voor wat ze zijn: gedachten (die emoties uitlokken). Mediteren is soms lastig en confronterend, maar het is enorm heilzaam. Mediteren leert je om te zijn in het hier en nu. Geen eindeloze aaneenschakeling van gedachten over de toekomst of het verleden (ze sleuren je mee de diepte in!), maar eerlijk te zijn wat wat zich in het hier en nu aandient.

3. Eet gezond. Het is verleidelijk om jezelf te troosten met comfortfood. Die reep chocolade of dat glas wijn heb je toch echt wel verdiend na zo’n zware dag? Op korte termijn kan zoiets heel bevredigend zijn, maar rommel eten/drinken berooft je van energie. En juist energie is wat je wil hebben in een moeilijke periode. Het gevolg van het eten van rommel is dat je je steeds slechter gaat voelen. Wat is dan gezond en wat is rommel? Dat weet je best: groente en fruit is goed en chocolade, chips en alcohol is rommel.

4. Blijf bewegen. Je hoeft niet in één keer 5 dagen per week aan de gewichten te hangen in de sportschool (maar als je wil, ga je gang!). We weten allemaal dat bewegen goed voor je is. Zitten is het nieuwe roken. Bewegen zorgt voor een betere spijsvertering en een goede doorbloeding in je lijf. Bovendien maakt bewegen stofjes aan waardoor je je beter voelt. Het is een bewezen remedie tegen depressie. Ik weet het, je hebt er geen zin in, want op korte termijn voelt op de bank zitten en Netflix kijken fijner, maar echt; doe jezelf een plezier en ga sporten, wandelen, fietsen, zwemmen. Het liefst alleen zodat je je eigen gedachten en gevoelens nog eens kunt observeren.

5. Schrijf. Schrijf je gedachten op. Je hoeft geen schrijverstalent te bezitten om te kunnen schrijven. Je laat het aan niemand lezen, je doet dit voor jezelf. Het mooie van opschrijven wat je denkt is dat het tastbaar wordt. Misschien herken je patronen van dingen die steeds terugkomen? Iets dat blijkbaar belangrijk voor je is? Ik heb mezelf enorm leren kennen door te schrijven. Jij alleen met jou en je gedachten.

Laat je ons weten wat je van deze blog vond? Laat een reactie achter. Vinden we leuk!